Rhipicephalus sanguineus (Ixodidae)

Είναι κοσμοπολίτικο είδος και παρασιτεί σε σκύλους, άγρια σαρκοφάγα, μηρυκαστικά, μικρά θαλαστικά, τρωκτικά, χελώνες πτηνά, αλλά μπορεί να βρεθεί και στον άνθρωπο. Είναι είδος που χρησιμοποιεί 3 ξενιστές κατά την διάρκεια της ανάπτυξής του. Σε σπιτάκια σκύλων και σε κατοικίες όπου η τροφή είναι άφθονη μπορεί να συμπληρώσει το βιολογικό του κύκλο σε λιγότερο από 2 μήνες. Κάθε θηλυκό αποθέτει 1000 – 3000 αυγά. Τα ενήλικα είναι δραστήρια από αρχές Απριλίου μέχρι μέσα Σεπτεμβρίου. Διαχειμάζει στο στάδιο του αυγού ή της προνύμφης. Είναι είδος υγρόφιλο και θερμόφιλο.

Dermacentor marginatus (Ixodidae)

Είναι πολύ κοινό είδος στη χώρα μας και παρασιτεί σε ίππους, αιγοπρόβατα, σκύλους, λαγούς, χοίρους και στον άνθρωπο. Είναι είδος με 3 ξενιστές. Ο βιολογικός του κύκλος συμπληρώνεται σε 1 έτος περίπου.

Ornithodoros mubata (Argasidae)

Τα ενήλικα είναι πεπλατυσμένα νωτοκοιλιακά και σχεδόν ωοειδή. Ο εξωσκελετός είναι χοντρός, δερματώδης, ρυτιδωμένος και η ψευδοκεφαλή του βρίσκεται στην κοιλιακή πλευρά του πρόσθιου μέρους του ιδιοσώματος και δεν είναι ορατή από τη ραχιαία πλευρά. Αυτό το χαρακτηριστικό μας βοηθά να ξεχωρίζουμε τους μαλακούς κρότωνες από τους σκληρούς στους οποίους η ψευδοκεφαλή εκτείνεται προς τα εμπρός και είναι ορατή από τη ραχιαία πλευρά του σώματος. Ένα γεύμα με αίμα είναι απαραίτητο για την ωρίμανση και την απόθεση των αυγών. Τα θηλυκά μετά το γεύμα συνήθως αποθέτουν 4 – 6 ομάδες αυγών, που κάθε μία μπορεί να έχει 15 – 100 μικρά σφαιρικά αυγά. Το ενήλικο άτομο μπορεί να ζήσει πολλά χρόνια αποθέτοντας χιλιάδες αυγά στη ζωή του.

Οι μαλακοί κρότωνες καταφέρνουν οδυνηρά νύγματα που μπορεί μερικές φορές να οδηγήσουν σε κροτωνική παράλυση ζώων και ανθρώπων (προκαλείται από μια νευροτοξίνη που εκκρίνεται από τα τσιμπούρια και επηρεάζει την δράση των κινητήριων νεύρων. Αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να αποβεί θανατηφόρα). Τα τσιμπούρια προκαλούν έντονο ερεθισμό και όταν ο αριθμός τους είναι μεγάλος, μπορεί να προκαλέσουν αναιμία.

Ο υπόστροφος πυρετός είναι η μόνη σοβαρή ασθένεια που μεταδίδεται στους ανθρώπους από μαλακούς κρότωνες, σε όλες τις τροπικές και υποτροπικές περιοχές όπως βόρεια Αμερική και Ευρώπη.

Η ασθένεια του Lyme είναι μια ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Borrelia burgdorferi. Το βακτήριο αυτό μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος από το τσιμπούρι Ixodes ricinus. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι το κόκκινο σημείο στη θέση του νύγματος, το οποίο σταδιακά απλώνεται και μεγαλώνει. Κνησμός σε όλο το σώμα, ρίγος, πυρετός, γενική δυσφορία, πονοκέφαλος, ζάλη ή λιποθυμία, μυϊκός πόνος στα άκρα, δυσκαμψία του αυχένα είναι συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν.

Μια άλλη ασθένεια, ο πυρετός Q, που οφείλεται σε ρικέτσια προκαλείται από το είδος Coxiella burnetii. Έχει παγκόσμια εξάπλωση και είναι αρχικά μια μόλυνση των τρωκτικών και άλλων μικρών θηλαστικών. Μπορεί να μεταδοθεί αμέσως σε ανθρώπους που καταναλώνουν μολυσμένο γάλα και άλλα τρόφιμα, καθώς και από νύγματα μαλακών κροτώνων αλλά και σκληρών.

Οι μέθοδοι καταπολέμησης των κροτώνων περιλαμβάνουν:

1. Ατομική προστασία. Μπορούμε να τους αποφύγουμε αν δεν συχνάζουμε σε αγρούς ή δάση όπου υποψιαζόμαστε ότι υπάρχουν, καθώς επίσης και να αποφύγουμε ζώα και κατοικίες ζώων που πιθανόν είναι προσβεβλημένα από κρότωνες.

2. Χρήση απωθητικών. Δραστικά απωθητικά μπορούν να εμποδίσουν τους κρότωνες να αναρριχηθούν πάνω μας ή στα ρούχα μας. Αν έχουμε βρεθεί σε χώρους όπου ενδημούν κρότωνες ή έχουμε έρθει σε επαφή με ζώα που έχουν προσβληθεί, πρέπει να γίνεται προσεκτικός έλεγχος στο σώμα και τα ρούχα μας ώστε να εντοπιστεί ο κρότωνας, σε περίπτωση που έχει αναρριχηθεί πάνω μας.

3. Απομάκρυνση κρότωνα. Αν βρεθούν κρότωνες προσκολλημένοι στο δέρμα, πρέπει να ρίξουμε πάνω τους μερικές σταγόνες χλωροφορμίου, αιθέρα, βενζίνης, τερεβενθίνης (νέφτι) που φράσσουν τις αναπνευστικές οδούς, εμποδίζοντάς τους να αναπνεύσουν ή αναισθητοποιώντας τους. Έτσι χαλαρώνουν τα στοματικά τους μόρια και στη συνέχεια μπορούν να απομακρυνθούν με λεπτή λαβίδα τραβώντας αργά και σταθερά, ώστε να απομακρυνθούν και τα στοματικά μόρια από το δέρμα. Η θέση προσκόλλησης πρέπει να καθαρίζεται με αντισηπτικό πριν και μετά την αφαίρεση του κρότωνα. Η άμεση αφαίρεση συχνά μειώνει και τις πιθανότητες μετάδοσης ασθενειών.

4. Εμβολιασμός. Από τις ενδημικές σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική ασθένειες μόνο η κροτωνική εγκεφαλίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με εμβολιασμό.

5. Χημική καταπολέμηση. Υπάρχουν διάφορα χημικά σκευάσματα που μπορούν να εφαρμοστούν πάνω στα ζώα – ξενιστές και πρέπει ιδιαίτερα να καλύψουν το λαιμό και το κεφάλι των ζώων, είτε προληπτικά (απωθητικές ουσίες ή αμπούλες) είτε θεραπευτικά κατά την διάρκεια της άνοιξης. Η «Σμινθέας» επεμβαίνει σε προσβολές σπιτιών και στάβλων από τσιμπούρια με υπολειμματικούς ψεκασμούς με διάφορα πυρεθροειδή και ιδιαίτερα σε επιφάνειες όπου συχνάζουν τα τσιμπούρια.